ଆଜି ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ: ଜାଣନ୍ତୁ କେମିତି ହୁଏ ଭୋଟ୍ ଓ କେଉଁମାନେ ଦିଅନ୍ତି ଭୋଟ୍?

ଓଡ଼ିଆ ନ୍ୟୁଜ୍ (ବ୍ୟୁରୋ): ଦେଶ ଆଜି ଏକ ନୂତନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପାଇବାକୁ ଯାଉଛି। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୨ ପାଇଁ ଭୋଟ୍ ଆଜି ସଂଧ୍ୟା ୧୦ ଟାରୁ ୫ ଟା ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ସଂସଦ ଗୃହରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ । ଭୋଟ୍ ତୁରନ୍ତ ଗଣାଯିବ ଜ୍ଝ ବିଳମ୍ବିତ ରାତି ସୁଦ୍ଧା ରିଟର୍ଣ୍ଣିଂ ଅଫିସରମାନେ ଦେଶର ନୂତନ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନାମ ଘୋଷଣା କରିବେ।

ଏଥର ନ୍ୟାସନାଲ ଡେମୋକ୍ରାଟିକ୍ ଆଲାଇନ୍ସ (ଏନଡିଏ) ପ୍ରାର୍ଥୀ ଜଗଦୀପ ଧନଖର ଏବଂ ବିରୋଧୀ ଯୁଗ୍ମ ପ୍ରାର୍ଥୀ ମାର୍ଗେଟ୍ ଆଲଭାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଚାଲିଛି। ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ପୂର୍ବତନ ରାଜ୍ୟପାଳ ଧନଖରଙ୍କ ବିଜୟ ନିଶ୍ଚିତ ମନେହୁଏ। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି କିପରି ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି, ଏଥିରେ କିଏ ଭୋଟ୍ ଦିଅନ୍ତି, ଭୋଟ୍ କିପରି ଗଣାଯାଏ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହିଥାଉ।

ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିଷୟରେ ସମ୍ବିଧାନ କ’ଣ କହିଛି?
ଧାରା ୬୩ ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ “ଭାରତର ଜଣେ ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରହିବେ”।
ଧାରା ୬୪ ଅନୁଯାୟୀ, ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି “ରାଜ୍ୟ ପରିଷଦର ପୂର୍ବତନ ଅଫିସିଆଲ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହେବେ”।
ଧାରା ୬୫ ଅନୁଯାୟୀ, “ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ, ଇସ୍ତଫା କିମ୍ବା ହଟାଇବା ଘଟଣାରେ ଉପ-ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନୂତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତ ହେବା ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବରେ କାର୍ୟ୍ୟ କରିବେ।”

ନିର୍ବାଚନ କେବେ?
ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ୟ୍ୟକାଳ ଶେଷ ହେବାର ୬୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହେବାକୁ ପଡିବ।
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଜଣେ ରିଟର୍ଣ୍ଣିଂ ଅଫିସର ନିଯୁକ୍ତ କରନ୍ତି।
ଏହି ରିଟର୍ଣ୍ଣିଂ ଅଫିସର ହେଉଛନ୍ତି ଉଭୟ ଗୃହର ସେକ୍ରେଟେରୀ ଜେନେରାଲ୍।
ରିଟର୍ଣ୍ଣିଂ ଅଫିସର ନିର୍ବାଚନ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ନୋଟ୍ ଜାରି କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ନାମାଙ୍କନ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଛନ୍ତି।

କିଏ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବ?
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ ।
ଉଭୟ ପଦବୀ ନିର୍ବାଚନ ପରୋକ୍ଷରେ କରାଯାଇଥାଏ। ତାହା ହେଉଛି, ନିର୍ବାଚନ ଲୋକମାନଙ୍କ ପରିବର୍ତ୍ତେ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ ଲୋକ ପ୍ରତିନିଧୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥାଏ ।
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ କେବଳ ସାଂସଦମାନେ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ। ଏଥି ସହିତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ସଦସ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ଭୋଟ୍ ଦେବାର ଅଧିକାର ପାଇଛନ୍ତି।
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ ରାଜ୍ୟସଭା ଓ ଲୋକସଭାର ମନୋନୀତ ସଦସ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ। ଯେଉଁଠାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନରେ କ ଷକ୍ଟଙ୍କଗ୍ଦର ଣସି ଗୃହର ମନୋନୀତ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ।