ଚଳଚଞ୍ଚଳ ଶକ୍ତି ପୀଠ
ଓଡ଼ିଆ ନ୍ୟୁଜ, ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଆସିଛି ନବରାତ୍ରୀ ଆଉ ଧରପୃଷ୍ଟରେ କାସତଣ୍ଡିର ମେଲିଛି ପସରା। ଆଉ ମା ଙ୍କ ଆଗମନରେ ଗାଆଁ ଠୁ ସହର ସବୁଠୁ ପାଳନ ହେଉଛି ନବରାତ୍ରୀ । ଆଉ ନବରାତ୍ରୀ ପାଇଁ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇ ଉଠିଛି ଶକ୍ତି ପୀଠ । ଆଶ୍ବିନ ଶୁକ୍ଳ ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରୁ ନବମୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନବରାତ୍ରୀ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଏଥିରେ ମା’ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ନଅଟି ସ୍ବରୂପକୁ ପୂଜା କରାଯାଏ, ଯାହାଙ୍କୁ ନବଦୁର୍ଗା ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି।
ଶୈଳପୁତ୍ରୀ: ନବରାତ୍ରୀର ପ୍ରଥମଦିନରେ ଶୈଳପୁତ୍ରୀ ପୂଜା ପାଆନ୍ତି। ସେ ହିମାଳୟଙ୍କ କନ୍ୟା ଭାବେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ। ବ୍ରହ୍ମଚାରିଣୀ: ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିବସରେ ମା’ ବ୍ରହ୍ମଚାରିଣୀ ପୂଜା ପାଇଥାନ୍ତି। ଏହି ସ୍ବରୂପରେ ମା’ ତପସ୍ୟାରତ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ଜଚାରିଣୀ ଭାେବ ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ହାତରେ ଜପାମାଳି ଓ ବାମ ହାତରେ କମଣ୍ଡଳୁ ଶୋଭାପାଏ। ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟା: ତୃତୀୟ ଦିନରେ ମା’ ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟାଙ୍କର ପୂଜା କରାଯାଏ। ମା’ ଚନ୍ଦ୍ରଘଣ୍ଟା ଦଶଭୂଜା ଏବଂ ବ୍ୟାଘ୍ର ଉପରେ ବିରାଜମାନ କରିଥାନ୍ତି। ତାଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଅନେକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ଥାଏ। କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା: ନବରାତ୍ରୀର ଚତୁର୍ଥ ଦିନ ମା’ କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଏହି ସ୍ବରୂପରେ ଦେବୀ ଅଷ୍ଟଭୂଜା ଓ ହାତରେ କମଣ୍ଡଳୁ, ଧନୁ, କମଳ ପୁଷ୍ପ, ଅମୃତ କଳସ, ଚକ୍ର, ଗଦା ଓ ଜପାମାଳି ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି।
ସ୍କନ୍ଧମାତା: ପଞ୍ଚମ ଦିବସରେ କୁମାର କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କ ମାତା ଭାବେ ମା’ ଦୁର୍ଗା ସ୍କନ୍ଦମାତା ସ୍ବରୂପରେ ପୂଜା ପାଆନ୍ତି। ମା’ ସ୍କନ୍ଦମାତା ଚତୁର୍ଭୂଜା ଓ ସିଂହ ଉପରେ ବିରାଜମାନ କରିଥାନ୍ତି। ମା’ଙ୍କ କୋଳରେ ପୁତ୍ର କାର୍ତ୍ତିକେୟ ବସିଥାନ୍ତି।
କାତ୍ୟାୟନୀ: ନବରାତ୍ରୀର ଷଷ୍ଠ ଦିବସରେ କାତ୍ୟାୟନୀଙ୍କ ଉପାସନା କରାଯାଏ। ମହର୍ଷି କାତ୍ୟାୟନଙ୍କ ତପସ୍ୟାରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଦେବୀ ତାଙ୍କର କନ୍ୟା ରୂପରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବାରୁ କାତ୍ୟାୟନୀ ନାମ ଧାରଣ କରିଛନ୍ତି।
କାଳରାତ୍ରୀ: ନବରାତ୍ରୀର ସପ୍ତମ ଦିବସରେ କାଳରାତ୍ରୀ ସ୍ବରୂପର ଉପାସନା କରାଯାଏ। ଏହା ଦେବୀଙ୍କ ବିକଟାଳ ଓ ଉଗ୍ର ରୂପ। ଏହି ସ୍ବରୂପରେ ଦେବୀ ତ୍ରୀନେତ୍ର ଧାରିଣୀ ହୋଇଥାନ୍ତି। ଶରୀରର ବର୍ଣ୍ଣ ଗାଢ଼ କଳା ଏବଂ ଚତୁର୍ଭୁଜା ଦେବୀ ଗର୍ଦଭ ଉପରେ ଆରୁଢ଼ ହୋଇ ହାତରେ ଖଡ଼୍ଗ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି। ମହାଗୌରୀ: ନବରାତ୍ରୀର ଅଷ୍ଟମ ଦିବସରେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ମହାଗୌରୀ ସ୍ବରୂପରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଏହା ହେଉଛି ମା’ଙ୍କର ସୌମ୍ୟ ରୂପ। ଏହି ସ୍ବରୂପରେ ବୃଷଭ ବାହିନୀ ଦେବୀଙ୍କ ଶରୀର ଗୌର ବର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସେଶ୍ବେତବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରିଥାନ୍ତି। ମହାଗୌରୀ ଚତୁର୍ଭୂଜା ଏବଂ ସେ ଦୁଇ ହାତରେ ଡମ୍ବରୁ ଓ ତ୍ରିଶୁଳ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦୁଇ ହାତ ଅଭୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ମୁଦ୍ରାରେ ଥାଏ।
ସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରୀ: ନବରାତ୍ରୀର ନବମ ବା ଶେଷ ଦିବସରେ ସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରୀ ସ୍ବରୂପରେ ମା’ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଉପାସନା କରାଯାଏ। ସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରୀ ପଦ୍ମାସନରେ ଉପବିଷ୍ଟା ଏବଂ ମା’ ଚତୁର୍ଭୂଜା ଭାବେ ହାତରେ ଶଙ୍ଖ, ଚକ୍ର, ଗଦା ଓ ପଦ୍ମ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି। ମା’ ସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରୀଙ୍କ ପୂଜା ସହିତ ନବରାତ୍ରୀର ନବଦୁର୍ଗା ପୂଜା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ।